Mentaliteitsverandering in autogebruik

Voor Greenpeace is duurzame mobiliteit in stedelijke omgevingen een belangrijk doel. Broeikasgasemissies van personenauto's zijn één van de belangrijkste factoren die ten grondslag liggen aan de klimaatverandering. Naast de opwarming van de aarde, veroorzaakt massaal autogebruik in steden veel luchtvervuiling. Minder autogebruik en meer alternatieve vervoersmiddelen zouden een beter leefklimaat opleveren. Maar een stad zonder auto’s is moeilijk voor te stellen. Greenpeace koos daarom voor het creëren van een alternatieve mentaliteit in het autogebruik. Dat begint dan met de vraag: wat is de huidige mentaliteit?

ELIZA, de eerste chatbot

Om de belangrijkste verhalen, overtuigingen, gewoontes en emoties te verzamelen die bij mensen leven waar de auto favoriet is, zelfs in de grote steden, koos Greenpeace om een chatbot-experiment te starten via Facebookpagina’s in Mexico, Brazilië, Spanje, Israël en in de Filipijnen. Het idee erachter is dat mensen meer van zichzelf onthullen in een geautomatiseerde conversatie dan in een menselijk interview. Dit idee is niet nieuw.

In de jaren ‘60 werd door professor Joseph Weizenbaum van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) met Artificial Intelligence (AI) ELIZA gebouwd, waarschijnlijk de eerste chatbot ooit. ELIZA was geprogrammeerd voor gesprekstherapie. Gesprekken met ELIZA namen vaak bizarre wendingen aan. Maar ondanks dat mensen wisten dat ELIZA een robot was, ontwikkelden ze een emotionele band met de chatbot - een ontwikkeling die Weizenbaum schokte. Hun genegenheid voor de robot stoorde hem zo dat hij uiteindelijk het onderzoeksproject stopte en hij tegenstander werd van vooruitgang met AI.

Mens versus robot

Zoals gezegd vinden we dit een interessante opdracht. Bij SenseGuide omarmen we immers het idee van de verhalenbegeleider: een persoon die mensen helpt in het vormgeven van hun ervaringsverhaal door goed te luisteren en stimulerende vragen te stellen. Dit levert in de praktijk kwalitatief hoogwaardige informatie op.

Onderzoek suggereert dat mensen zich nog makkelijker openstellen voor computers. Dit zou onder andere komen omdat mensen bij robots minder bang zijn voor oordeel, stigma of privacyschendingen. We werken dan ook graag aan het experiment van Greenpeace mee om te ontdekken in hoeverre chatbot-conversaties de bruikbaarheid voor sensemaking evenaren. Dit zou een interessante toevoeging kunnen zijn aan onze dienstverlening.

Mentaliteitsverandering monitoren

In de startfase gaven we Greenpeace adviezen hoe ze in de chatbot-conversaties kansen en barrières voor toekomstige mindset-campagnes konden identificeren. Uiteraard deden we dit volgens de SenseMaker® methodologie. Om gedurende het experiment de bewegingen in mentaliteitsverandering te kunnen volgen, ondersteunen we nu Greenpeace in de monitoring met behulp van data-visualisatie en data-analyse.